Opleiding Tot Fotograaf Volgen?

Ik weet nog goed dat mijn vader in 2012 zei: “Waarom ga je niet gewoon fotografie studeren?”. Ik dacht eerst dat hij een grapje maakte want ik had geen idee dat deze opleiding echt zou bestaan. Na een zoektocht op Google kwamen we een aantal opties tegen, de kunstacademie, de fotoacademie en de fotovakschool. De studiekosten van de laatste twee waren toentertijd zoveel hoger dan die van de kunstacademie, dat ik daar eigenlijk niet eens bewust naar keek. Deze twee opleidingen waren toen namelijk particulier waardoor ik geen studiefinanciering, ov-jaarkaart en erkend diploma zou krijgen. Momenteel is alleen de fotoacademie nog particulier en staan de fotovakschool en kunstacademie op hetzelfde niveau. Na het bezoeken van de open dag van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam was ik ook al gelijk enthousiast, ik wilde deze vierjarige HBO-opleiding graag volgen, gelukkig werd ik na de selectieprocedure ook aangenomen. Het creatieve aspect van deze opleiding sprak mij erg aan en ik was al lang blij dat ik nu vier jaar kon doen wat ik interessant vond. Toch kan ik mij heel goed voorstellen dat je twijfelt of je nu juist wel of niet een opleiding fotografie moet volgen.

Je hebt geen diploma nodig om als professioneel fotograaf te werken, ik dit begrijp ik heel goed. Ik ken hele goede fotografen die nooit een opleiding hebben gevolgd richting fotografie, maar toch voor grote merken werken en succesvol zijn in hun vak. Daarnaast ken ik ken genoeg fotostudenten die na hun afstuderen een totaal andere richting opgaan omdat fotografie toch niets voor hun is, of omdat ze het niet voor elkaar krijgen om genoeg klanten binnen te halen om ervan te kunnen leven. Dit laatste ligt niet alleen aan talent, maar ook aan het doorzettingsvermogen. Hier gaan we verder in dit boek nog uitgebreid op in.

Wat moet je kunnen als fotograaf?

• Er wordt van je verwacht dat je technische kennis hebt. Je moet je camera kunnen beheersen, maar er wordt ook verwacht dat je goed om kan gaan met licht en weet hoe je een goede studio opstelling neerzet voor de juiste sfeer. Ook kennis van bewerkingsprogramma’s zoals Adobe Lightroom en Photoshop zijn vaak essentieel.
• Als fotograaf kan je van een gewoon onderwerp op een creatieve manier iets bijzonders maken op beeld. Er wordt van je verwacht dat je de technische- en creatieve kennis combineert om tot een mooi beeld te komen.
• Je moet als fotograaf niet alleen jezelf kunnen verkopen, maar je moet ook een team aan kunnen sturen en de leidingen durven te nemen. Je communicatievaardigheden zijn dan ook heel belangrijk en het is fijn als je lef toont op de set en de leiding durft te nemen. Daarnaast moet je je model ook gerust kunnen stellen en weten wat zij van jou verwacht.
• Als zelfstandig ondernemen is het ook niet geheel onbelangrijk dat je ook over genoeg commerciële vaardigheden beschikt. Je hebt het namelijk helemaal zelf in handen hoeveel geld jij maandelijks verdient.
• Als fotograaf is het ook handig als je goed met stress, vaak zijn de opdrachten last-minute en heb je te maken met veel tijdsdruk omdat de foto’s na de shoot snel bewerkt en ingeleverd moeten worden.

Bekende opleidingen in Nederland
In Nederland zijn er een aantal goede opleidingen op MBO- of HBO-niveau beschikbaar. Aangezien de opleidingen elke keer weer anders kunnen zijn, ga ik er nu niet te veel in op detail, maar dit zijn op moment van schrijven de meest bekende opleidingen in Nederland.

Fotovakschool

De Nederlandse Fotovakschool is een faculteit van de Nederlandse Academie voor Beeldcreatie. Hier worden studenten opgeleid tot fotograaf. Tientallen docenten met veel praktijkervaring leren talenten de ins en outs van het vak fotografie. Het is de enige particuliere hogeschool met erkende en geaccrediteerde fotografie-opleidingen. Studenten duiken diep in de wereld van de fotografie. Alle facetten van digitale fotografie komen aan de orde. Het kunnen vertalen van een idee naar een creatief beeld vormt een belangrijk onderdeel van de opleiding. Net als in de praktijk is de opleiding gevarieerd qua inhoud en werk. Studenten leren in studio’s werken en met alle soorten apparatuur omgaan. Met de opgedane technische kennis en ervaring zullen zij uiteindelijk een eigen stijl van fotograferen ontwikkelen om uit te groeien tot topfotograaf.

Fotoacademie

De Fotoacademie in Amsterdam is de meest ambitieuze particuliere academie voor fotografie (stilstaand beeld) en film (bewegend beeld) in Nederland voor zowel de aankomende als professionele beeldmaker. Ze varen een eigen koers en passen het lesprogramma naar eigen inzicht en ervaringen aan zodat het aansluit op de ontwikkelingen in de markt. De kwaliteit van een beeldmaker staat of valt met zijn of haar inhoudelijke ontwikkeling. De Fotoacademie leidt beeldmakers op waarbij je je zult onderscheiden op creatief en technisch gebied, wat onder andere tot uiting komt door aandacht voor conceptuele en inhoudelijke beeldvorming. Binnen het vakgebied krijgen ze nationale en internationale erkenning van gevestigde fotografen/beeldmakers en artdirectors. 

Kunstacademie richting fotografie

De kunstacademie biedt verschillende creatieve opleidingen op HBO-niveau, fotografie is daar een van. Een opleiding aan de kunstacademie is vaak breder dan de bovengenoemde opleidingen, omdat je hier ook veel leert over kunst- en cultuurgeschiedenis en andere beeldende vakken. Het eerste jaar van deze opleiding is vaak erg breed, daarna ga je steeds meer richten op verschillende fotografie genres. Met deze opleiding ontwikkel je genoeg technische kwaliteiten, maar de nadruk ligt echt op de artistieke kant. Concepten en het proces zijn net zo belangrijk als het eindresultaat. Iets wat belangrijk kan zijn als modefotograaf om verder te komen in het vakgebied.

Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht
Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam
Willem de Kooning Academie in Rotterdam
Koninklijke Academie voor de Beeldende Kunsten in Den Haag

Grafisch Lyceum

In de mbo-opleiding Fotografie van het Grafisch Lyceum leer je de digitale en traditionele fotografie door en door kennen, zowel in de studio als op locatie. Je leert alles over camera-, belichtings- en scantechnieken, kleurmanagement en opname- en bestandsformaten. In fotografie is het heel belangrijk om een eigen stijl te ontwikkelen. Je doet veel ervaring op met studiofotografie, reportagefotografie, documentairefotografie, architectuurfotografie en landschapsfotografie. Bij portret-, model- en modefotografie leer je hoe je omgaat met mensen die je voor de camera krijgt.  Daarnaast leer je hoe je je foto’s digitaal kunt bewerken en bijzondere effecten meegeeft. En wat er nodig is om je foto’s technisch perfect te publiceren in verschillende media. Een perfecte richting voor iedereen die vakfotograaf wil worden.

Open dag

Ik zou zeker aanraden om een opendag te bezoeken en om in contact te komen met studenten die daar momenteel studeren, op die manier krijg je de beste indruk van een bepaalde opleiding. Tijdens het eerste jaar zullen al veel studenten opgeven en daadwerkelijk stoppen. Dit zag ik niet alleen bij mijn eigen opleiding, maar hoorde ik ook om van andere fotografen en van mijn stagiaires. Veel studenten denken een fotografie opleiding te gaan doen omdat ze toch niet weten wat ze moeten doen, en dit lijkt ze wel leuk. Dat is natuurlijk de verkeerde insteek. Het zal veel zwaarder zijn dan je denkt en je motivatie moet echt beter zijn dan het bovenstaande. Hoe kleiner de klas wordt, hoe meer aandacht er over blijft voor de studenten die wel echt fotograaf willen worden. Mocht je er toch achter komen dat het niets voor je is, dan is dat helemaal niet raar. Zelfs van een klas die de studie heeft afgerond, zal maar een klein deel full time gaan werken als fotograaf.

Zelf leren

Het is ook begrijpelijk dat er tegenwoordig veel fotografen zijn die zichzelf het vak hebben aangeleerd. Er zijn veel workshops die je kan volgen, zowel in het echt als online. Daarnaast staat Youtube vol met leerzame video’s, zijn er ontelbaar veel blogs te vinden met de fijnste fotografie tips en daarnaast heb je natuurlijk alle boeken, e-boeken en tijdschriften waar je veel inspiratie uit kunt halen. Als je de tijd en motivatie hebt, geloof ik zeker dat je jezelf op kan leiden tot succesvol fotograaf. Het voordeel van een opleiding is dat je verplicht wordt om je opdrachten te doen, sommige mensen hebben dit steuntje in de rug nodig om uitstelgedrag (of luiheid) te voorkomen. Ook het dagelijks overleg met medestudenten en docenten is natuurlijk iets wat je erg kan motiveren en wat ontbreekt wanneer je zelf wilt leren over fotografie.

Het is dus echt jouw keuze, bedenk goed wat bij jou past als persoon. Het meeste leer je nog altijd door zoveel mogelijk te fotograferen en je camera volledig te leren kennen.

photography & styling: Liselotte Fleur
makeup artist: Elise Langenhuisen
models: Luca & Romy @ Matt Faces